roshni

”پٿرن جو شهر“ جا ٽيهه صفحا آئون يڪساهي پڙهي ويس. ناول فرسٽ پرسن ۾ لکيل آهي ۽ ان جا مرڪزي ڪردار ملهار ۽ ساونت آهن. ٻئي سٺا دوست آهن. ڪهاڻي، يونيورسٽيءَ کي ڇڏي، جڏهن ملهار جي ڳوٺ پهچي ٿي، ته مومل جو ڪردار ائين اڀري ٿو اچي، جيئن سانوڻ جي پهرين رُت جي پهرين کنوڻ ۽ ڪڻي. آئون سوچڻ لڳس ته اڳتي ڇا هوندو. ملهار، جيڪو سٺو پڙهندڙ هڪ يونيورسٽيءَ جي ڇوڪري وينگس جي عشق ۾ الجهي ٿو وڃي، کيس خبر ئي ڪانهي، ته مومل ساڻس ڪيڏو پيار ڪري ٿي. هو مومل کي ڀيڻ سمجهندو آ، جا سندس ماسات آهي. ٻيو مرڪزي ڪردار ساونت، جيڪو نه فقط بهترين پڙهندڙ آ، پر بهترين صحافت جو ڪردار نڀائيندو ٿو رهي ۽ کيس خطرناڪ حادثي پيش اچڻ کان پوءِ به صائمه جاگيردار جي ڌيءَ هوندي، ساڻس بي انتها پيار ڪري ٿي. سٺ وارو ڏهاڪو وڏي هڻ هڻان جو ڏهاڪو هو، اهوئي ڏهاڪو سنڌي ادب جي عروج جو ڏهاڪو هو ۽ شيخ اياز هڪ giant جيان نمايان ٿي اڀريو. اهو زمانو سنڌي ٻولي ۽ ادب جو نمايان دور لکيو ويندو. حيدرآباد ۾ اسان جي پنهنجي جدا چنڊال چونڪڙي هوندي هئي، جنهن جو اڳواڻ شمشير الحيدري هو. غلام نبي مغل ۽ طارق اشرف هندستان ويا هئا ۽ اسان هندستان جي جديد ادب کان واقف ٿيا هئ

تعارف بدر ابڙي جو ڪتاب ”تنقيد نگاري- ارتقائي جائزو” پنهنجو تعارف پاڻ آهي. ان جي پهرئين جملي کان ۽ پهرئين عنوان جي مضمون پڙهڻ سان ئي ڪتاب جي پهچ ۽ گهرائيءَ جو اندازو ٿي وڃي ٿو، ۽ دل ۾ زوردار اُتساهه جاڳي ٿو ۽ اميد اُڀري ٿي ته اڳتي پڙهڻ سان اُن مان ڪا اَملهه ڳالهه معلوم ٿيڻي آهي- ۽ اُن جي تلاش ۾ پڙهندڙ پنهنجي من کي اُڌمجندو، ڪتاب کي اڳتي ۽ اڳتي پڙهندو محسوس ڪري ٿو. بدر ابڙي هيءُ ڪتاب جيل ۾ لکيو. پاڻ ٽي سال ۽ ڏهه مهينا (4 نومبر 1980ع کان 29 آگسٽ 1984ع تائين) باندي رهيو، سينٽرل جيل ڪراچيءَ جي هڪ ئي کوليءَ ۾: مٿس الزام هو ته هو بندش پيل ڪميونسٽ پارٽيءَ جي سربراهيءَ ۾ ۽ اُن جي ’زير زمين‘ اڳواڻ ڄام ساقيءَ جي زير ڪمان، حڪومت وقت جي بيخ ڪنيءَ جي ڪم ۾ مصروف هو: جيلن ۾ رهي، اسان جا بهادر جوان اهڙا سڀ- پرئين سهڻا ۽ سالم ڪتاب لکي سگهن ٿا، ان دل افروز حقيقت مان اسين، انهن جا مائٽ، استاد، دوست ۽ ساٿي گهڻيئي سبق سکي سگهون ٿا. بهادر ٿيڻ جا، سچ سان سر لڳائڻ جا، انسانن سان قرب ۽ وفا جي نباهڻ جا ۽ وڏي ڏک ۽ تڪليف ۾ پهاڙ بڻجي، هميشه مٿي ۽ پري ڏسڻ جا. هن ڪتاب جي لکڻ ۾ بدر کي جيڪا محنت ڪرڻ پيئي هوندي، ڪتابن ج